Coalitie leidt akkoord soepel door de eerste raadsvergadering

Het was weer even wennen in de gemeenteraad. Zo had Reinier van Dantzig van D66 niet goed opgelet, gaf hij toe, toen hij voor de tweede keer het woord mocht nemen tijdens het debat over het nieuwe coalitieakkoord. “Excuses voor het niet opletten. Dat ga ik als wethouder anders doen, maar als er nog vragen zijn, hoor ik deze graag.” De vragen vanuit de oppositie bleven vervolgens uit.

Het was illustratief voor dit duidingsdebat, de eerste gemeenteraadsvergadering na een nieuw coalitieakkoord, waar fractievoorzitters uit de oppositie de mogelijkheid krijgen om te laten zien waar zij het college scherp op willen houden. Grootse woorden, harde kritiek en betere alternatieven kwamen er maar in beperkte mate.

Dat de kritiek vrij algemeen was, heeft te maken met alles wat de coalitiepartijen nog openlaten. Sheher Khan van Denk noemde het akkoord ‘vaag’, omdat honderden miljoenen euro’s aan bezuinigingen worden voorgesteld, maar niet duidelijk wordt waar deze vandaan moeten komen. Hij kreeg brede steun van andere partijen, die ook wel meer duidelijkheid in de financiële paragrafen willen zien.

Samenwerking essentieel

Johnas van Lammeren (Partij voor de Dieren) wil ook weten hoe de voorgestelde ambities moeten worden getoetst. Neem de CO₂-uitstoot. Aanvankelijk was het doel om in 2030 de uitstoot met 55 procent terug te brengen, maar alles wijst erop dat Amsterdam deze doelen niet gaat halen. In het nieuwe akkoord moet het met 60 procent teruggedrongen zijn. Van Lammeren wil maar zeggen: mooie doelen, maar hoe moet het er in de praktijk uit gaan zien en hoe kan de raad dit controleren? “Dit college is door hun formulering nergens op afrekenbaar.”

De VVD uitte zorgen over lastenverzwaringen; de partij is het er niet mee eens dat de onroerendezaakbelasting (ozb) omhooggaat. Dat de PvdA, GroenLinks en D66 schuilen achter ‘andere steden waar het ook hoog is’, noemde fractievoorzitter Kune Burgers geen argument. “In Amsterdam hebben we te maken met dure erfpacht. Daardoor ben je sowieso geld kwijt, bovenop de andere woonlasten.”

Veel aandacht ging ook uit naar het ‘financiële ravijn’ waar de gemeente instort als na 2026 de financiële bijdrage van het Rijk wordt verlaagd. Coalitieleider Marjolein Moorman (PvdA) gaf als tegenargument dat de samenwerking met de raad essentieel wordt, omdat er de komende jaren zoveel onzekerheden zijn dat niet alle plannen nu al kunnen worden bedacht. Specifiek sprak ze tegen de VVD, die al vroeg werd uitgesloten tijdens de coalitieonderhandelingen.

Groennorm

Harde kritiek was er ook over de hoeveelheid groen in de stad. De afgelopen jaren was er een zogenaamde groennorm, die ervoor moest zorgen dat de natuur in nieuwe wijken geen ondergeschoven kindje werd. Deze norm wordt nu samengevoegd met de sportnorm, wat een manier is om geld te bezuinigen. “Afbraak van het groen,” aldus Van Lammeren. Nee hoor, er komt nog steeds groen bij, counterde van Dantzig. Duidelijk is dat hier het laatste woord nog niet over is gezegd.

De andere partijen kwamen met verwachte kritiek. JA21 noemde het een ‘ouderwets socialistisch akkoord’, Volt had een meer Europese blik verwacht – al vond fractievoorzitter Juliet Broersen dat met termen als high dosage tutoring er best wat minder Engels in het akkoord had gekund – en volgens Bij1, dat zich vrij constructief opstelde, had het best wat radicaler gekund.

Kon de oppositie nog iets voor elkaar krijgen? Met zogenoemde amendementen werden een paar teksten in het akkoord aangepast. Zo lukte het het CDA onder meer toe te voegen dat Amsterdam een ‘gezinsvriendelijke stad’ moet blijven. En waar de coalitie wil experimenteren met gratis schoollunches, worden daar op verzoek van VVD, Denk en Volt ook schoolontbijten aan toegevoegd.

Uiteindelijk stemden naast de coalitiepartijen ook SP, Bij1 en Volt mee met het akkoord. Partij voor de Dieren, VVD, JA21, Forum voor Democratie en CDA waren tegen.